از طرف دیگر در دسترس بودن دختران و تنوع زیاد آنها، در پایین آمدن نرخ ازدواج تأثیر به‌سزایی دارد. یک زمان امن‌ترین، راحت‌ترین و کم‌دردسرترین کار این بود که یک پسر جوان به خواستگاری رفته و ازدواج کند، اما الان دردسر آن بیشتر شده است. امروزه جوانان به‌راحتی با استفاده از امکانات و فضای مجازی نظیر وایبر، واتس‌اپ، تلگرام، لاین و… بیش از ساعت‌ها با یکدیگر حرف می‌زنند که هیچ ارزشی هم ندارد، ولی در گذشته برای همین گفت‌وگوها می‌بایست قراردادی بسته می‌شد که طرفین به آن پایبند می‌بودند.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی ازدواج و تعالی خانواده وزارت ورزش و جوانان اظهار داشت: متأسفانه خانواده از تمرکز سیاست‌مداران به عنوان واحد اصلی خدمات‌رسانی به جامعه خارج شده و حتی در برخی از مواقع خدمات ضدخانواده ارائه می‌شود و یا برنامه‌های اجرایی در جهت تضعیف خانواده‌ها است. نوع نگاه و استفاده از قوانین در جهت پیشگیری از آسیب به خانواده، نیاز به بازنگری دارد و باید در تمام برنامه‌ریزی‌های کلان کشوری و یا سازمانی توجه اصلی به بنیان خانواده باشد.
بهمن بهمنی در گفتگو با خبرنگار مهرخانه، به آسیب‌شناسی مشکلات ازدواج در کشور پرداخت و آن را به چند حیطه فرهنگی، ذهنی- روانشناختی، مسائل اقتصادی و اجتماعی تقسیم‌بندی کرد.
وی با بیان اینکه جنبه‌های ذهنیتی و روانشناختی ازد.اج شامل انتظارات، باورها، عقاید و مهارت‌های مربوط به انتخاب همسر، ازدواج و همسرداری است، اظهار داشت: این انتظارات و باورهای ازدواج به‌تدریج از واقعیت‌گرایی و فطرت‌مداری خارج شده و به باورهای غلط و انتظارات نامناسب در مباحث ازدواج، زناشویی، همسرداری و تشکیل خانواده تبدیل شده است.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی ازدواج و تعالی خانواده وزارت ورزش و جوانان نارسایی و فقر مهارت‌ها را مشکل دیگری عنوان کرد و افزود: وقتی زندگی زناشویی شکل می‌گیرد، مهارت‌های همسرداری بسیار ناقص است. این فقر مهارت‌ها با انتظارات و باورهای غلط ادغام می‌شود و مشکلات جدی ایجاد می‌کند.
رابطه میان زن و شوهر باید بر مبنای احترام، محبت و حمایت از یکدیگر باشد
استاد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی با تأکید بر اهمیت همسرداری به عنوان رکن اصلی ساختار خانواده گفت: روابط میان زن و مرد فضای خانواده را شکل می‌دهد. اگر این رابطه رسا، واقع‌بینانه، احترام‌آمیز، ابرازگرایانه، محبت‌آمیز و مراقبت‌گرایانه و در قالب رضای خدا باشد، یک مرکز انرژی خواهد بود که کودکان در سایه آن بزرگ و تربیت میشوند.
جوانان انتظارات غیرواقع‌بینانه و مغایر فطرت از همسران خود دارند
بهمنی با اشاره به مشکل زوجین در همسرداری به‌ویژه در سال‌های اول ازدواج، تصریح کرد: این جوانان نه اینکه نخواهند، بلکه این مسائل را نیاموخته‌اند. قالب جوانان در نوع نگاه به ازدواج دچار مشکل هستند؛ آنها انتظاراتی غیرواقع‌بینانه، ناصحیح و مغایر فطرت از همسر و همسرداری دارند که دسترسی به آن ممکن نیست و این عدم موفقیت موجب نارضایتی می‌شود.
زوجین در مایملک یکدیگر نیستند/ نباید تمام ابعاد فرد مقابل را دوست داشت
وی در ادامه افزود: باورهایی غلطی مانند اینکه هر دو نفر باید تمام مسائل را به هم بگویند و یا اینکه هرکدام از زوجین در مایملک طرف مقابل است و زوجین نباید هیچ خلوتی داشته باشند و یا اینکه هر کدام باید تمام ابعاد رفتاری و شخصیتی هم را دوست داشته باشند، به مشکلات این روابط می‌افزاید.
عشق هذیانی یعنی عشق ناخودآگاه، هیجانی و بی‌دلیل
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی ازدواج و تعالی خانواده وزارت ورزش و جوانان با اشاره به تغییر انتظارات و باورهای صحیح ازدواج و انتخاب فرد مورد نظر ازدواج، گفت: مهارت‌های انتخاب همسر برای یک مراوده صحیح به‌منظور رسیدن به یک خانواده موفق وجود ندارد. تمامی این موارد پیش از ازدواج، حول یک هذیان به نام عشق یا عشق هذیانی است. در این‌جا منظور عشقی حاصل از رابطه نیست. جوانان به دنبال حسی هستند که عشق اصیل را بی‌دلیل بداند. متأسفانه در فرهنگ ما به پیروی از فیلم‌های آمریکایی این مسئله باب شده است که عشق اصیل باید ناخودآگاه، هیجانی و بی‌دلیل باشد؛ درحالی‌که عشق اگر بر مبنای رفتار مراوده‌ای نباشد، یک عقده است.
ردکردن بسیاری از خواستگارها به دلیل عدم برانگیختگی احساس
بهمنی با بیان اینکه وقتی انتظارات از ازدواج غلط باشد کسی به سراغ آن نمی‌رود، گفت: بسیاری از دختران، خواستگار خود را تنها به دلیل اینکه حس‌شان را برانگیخته نمی‌کند، رد می‌کنند؛ درصورتی‌که برای شناخت از یکدیگر باید زمان صرف کرد؛ تا پس از چند جلسه پرسش و پاسخ، احساس اولیه ایجاد شود.
مسائل اقتصادی مطرح نیست/ در اقشار مرفه با کاهش ازدواج و افزایش طلاق روبه‌رو هستیم
وی با تأکید بر اینکه اگر یکی از ارکان اصلی مشکل ازدواج را مسائل اقتصادی بدانیم سطحی‌نگری است، افزود: سطح توقعات بالا رفته است. مسائل اقتصادی بسیار مهم است، اما از آن مهم‌تر نگاه غلط به ازدواج و نوع انتخاب همسر است، در مناطق 1، 2، 3 تهران که تقریباً اقشار مرفه سکونت دارند کمترین آمار ازدواج و بیشترین میزان طلاق را شاهدیم. آیا این به دلیل مسائل مالی و نداشتن کار است؟! متأسفانه بسیاری از جوانان فکر می‌کنند ازدواج، پایان سختی‌هاست؛ درصورتی‌که ازدواج تغییر مشکلات و پیداکردن همراه است.
مسائل اقتصادی بهانه‌ای برای عدم مسئولیت‌پذیری جوانان
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی ازدواج و تعالی خانواده وزارت ورزش و جوانان با تأکید بر اینکه زندگی سخت و در مواقعی سخت‌تر می‌شود، اظهار داشت: با توجه به شرایط کنونی دنیا و حاکم‌شدن مسائل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی بر جهان، منطقه و ایران، شکل‌گیری زندگی و تشکیل خانواده در همه جای دنیا سخت شده است، ولی جوانان به‌دلیل عدم مسئولیت‌پذیری، تمامی مشکلات را مسائل اقتصادی عنوان می‌کنند. در حال حاضر نیز ازدواج‌هایی با حداقل امکانات و درآمد و از روی عقل شکل می‌گیرد که زوج در آن با حفظ و رعایت احترام، تعهد‌پذیری، ابراز محبت، حمایت و مراقبت از یکدیگر، در سنین جوانی زمینه‌های آسایش سال‌های بعد خود را فراهم می‌کنند.
تأثیر صداوسیما و رسانه‌ها در بالارفتن سطح توقعات مردم
بهمنی داشتن درآمد مناسب را یک اصل جدی برای آغاز زندگی مشترک دانست و تصریح کرد: بالارفتن سطح توقعات خانواده‌ها و جوانان، مشکل مالی و اقتصادی را تبدیل به یک مسئله حاد می‌کند. متأسفانه صداوسیما و رسانه‌ها نیز خواسته یا ناخواسته با ترویج زندگی تجملاتی در تبلیغات و نمایش خانه‌های بزرگ و مجلل در برنامه‌های خود به این مشکل دامن می‌زنند. البته به تازگی چند فیلم و سریال پخش شده است که در مجموع به اندازه گذشته مخرب نیست، اما قرار است جلساتی با رسانه ملی داشته باشیم تا پیرامون این موضوعات بحث و تبادل‌نظر کنیم.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: استرس تمدید قرارداد سالانه و نگرانی از آینده کاری، در تمام دنیا وجود دارد. این به این معنا نیست که مشکل کار و نبود فرصت‌های شغلی را نادیده بگیریم. هدف از ازدواج، تشکیل خانواده و رسیدن به آرامش است که زن و مرد بتوانند در این مأوا با محبت، مراقبت و حمایت از یکدیگر، زندگی کنند.
تأخیر در ازدواج به دلیل توقعات دور از انتظار و نابه‌جای خانواده‌ها از جوانان
استاد دانشگاه توانبخشی و علوم بهزیستی از توقعات نابه‌جای بسیاری از خانواده‌ها گله کرد و گفت: یک دانشجوی شاغل تعریف می‌کرد چندین‌بار به خواستگاری رفته و هربار پدر دختران از او خانه خواسته‌اند؛ از این موارد بسیار است. والدین باید از توانایی خواستگار برای اجاره خانه و اداره زندگی مطمئن شوند، نه اینکه توقع داشته باشند یک جوان صاحب خانه باشد؛ این دور از انتظار است و این سطح توقع، مشکلات تأخیر در ازدواج جوانان را بیشتر می‌کند.
عدم مسئولیت‌پذیری پسران و در دسترس بودن دختران موجب کاهش نرخ ازدواج است
بهمنی پسرهای امروزی را شُل، وارفته و پرتوقع دانست و افزود: از طرف دیگر در دسترس بودن دختران و تنوع زیاد آنها، در پایین آمدن نرخ ازدواج تأثیر به‌سزایی دارد. یک زمان امن‌ترین، راحت‌ترین و کم‌دردسرترین کار این بود که یک پسر جوان به خواستگاری رفته و ازدواج کند، اما الان دردسر آن بیشتر شده است. امروزه جوانان به‌راحتی با استفاده از امکانات و فضای مجازی نظیر وایبر، واتس‌اپ، تلگرام، لاین و… بیش از ساعت‌ها با یکدیگر حرف می‌زنند که هیچ ارزشی هم ندارد، ولی در گذشته برای همین گفت‌وگوها می‌بایست قراردادی بسته می‌شد که طرفین به آن پایبند می‌بودند.
صداوسیما باید به صورت شفاف و به صراحت روشن‌گری کند
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی ازدواج و تعالی خانواده وزارت ورزش و جوانان تأکید کرد: صداوسیما باید با صراحت به عواقب استفاده نادرست از شبکه‌های اجتماعی مجازی بپردازد؛ چراکه این مسئله باعث شده است خانواده‌ها از درون از هم بپاشند. متأسفانه اکثریت افراد به‌جای استفاده از کاربری صحیح این ابزار، حریم شخصی و خصوصی خود را با دیگران به اشتراک می‌گذارند و صداوسیما تاکنون به‌طور شفاف در این خصوص روشن‌گری نداشته است.
این استاد دانشگاه با پذیرفتن مشکل بیکاری و مسائل اقتصادی در کشور گفت: اما جمع کثیری از کارمندان شاغل در ادارات دولتی نیز مجرد هستند و بسیاری از خانواده‌های مرفه نیز در آستانه طلاق قرار دارند؛ پس نمی‌توان این مسئله را اصلی‌ترین مشکل عنوان کرد.
عدم اجرای صحیح بسیاری از قوانین در کشور
بهمنی با بیان اینکه در سیاست‌گذاری و قانون‌های مربوط به ازدواج جوانان مشکلی وجود ندارد، خاطرنشان کرد: ما در عرصه توجه به قوانین و اجرای سیاست‌های حمایت از خانواده مشکل داریم. در کمتر کشوری از دنیا یکی از اصول قوانین اساسی کشور به خانواده اختصاص دارد. در کشور ما مجموعه‌ای از قوانین بالادستی با تأکید بر خانواده وجود دارد که متأسفانه به‌درستی اجرا نمی‌شوند.
ارائه خدمات ضدخانواده و اجرای سیاست‌هایی در جهت تضعیف خانواده
وی با تأکید بر اینکه ما نباید برای نهاد خانواده جانشینی قرار دهیم، اظهار داشت: متأسفانه خانواده از تمرکز سیاست‌مداران به عنوان واحد اصلی خدمات‌رسانی به جامعه خارج شده و حتی در برخی از مواقع خدمات ضدخانواده ارائه می‌شود و یا برنامه‌های اجرایی در جهت تضعیف خانواده‌ها است. نوع نگاه و استفاده از قوانین در جهت پیشگیری از آسیب به خانواده، نیاز به بازنگری دارد و باید در تمام برنامه‌ریزی‌های کلان کشوری و یا سازمانی توجه اصلی به بنیان خانواده باشد؛ این موضوع تا جایی اهمیت دارد که در برخی از کشورها، اتومبیل‌ها براساس نیاز خانواده طراحی میشوند. این وسایل خانواده ارزان و در دسترس هستند، اما خرید آن در ایران نیازمند جمع‌کردن 10 سال حقوق است؛ آیا این یک سیاست ضدخانواده نیست؟!
در ایران خانه‌هایی با متراژ 50 متر و کمتر ساخته می‌شود
بهمنی در ادامه افزود: در بسیاری از کشورها خانه‌ها را بر اساس اعضای خانواده طراحی می‌کنند. آنها معتقدند که هر فرد به لحاظ روانشناختی به یک فضای حیاتی برای تعامل نیاز دارد و اجازه ساخت کمتر از آن را نمی‌دهند. خانه یکی از عوامل مؤثر بر خانواده است. حضرت رسول اکرم (ص) می‌فرمایند: “از سعادت یک مرد خانه بزرگ، اسب راهوار و همسر سازگار است.”؛ متأسفانه در کشور ما خانه‌های 35 متری تا 50 متری ساخته می‌شود و حتی آن را به عنوان الگوی خانواده معرفی می‌کنیم. در یک خانه 50 متری چگونه 5 نفر زندگی کنند؟! همه این افراد از نظر روح و روانی و حتی جسمانی اذیت و بیمار خواهند شد.
در مالزی ساخت خانه کمتر از 90 متر برای خانواده سه‌نفره جریمه دارد
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی ازدواج و تعالی خانواده وزارت ورزش و جوانان تأکید کرد: سیاست‌های ما در جهت قوام و دوام خانواده نیست. در کشور تازه شکل‌گرفته‌ای مانند مالزی اگر خانواده‌ای سه نفر باشد و خانه‌ای زیر 90 متر داشته باشد، جریمه خواهد شد. در خانه‌های کوچک حریم شخصی وجود ندارد، اما ما بدون توجه به عواقب و عوارض آن، خانه‌های کوچک را روی هم سوار می‌کنیم.
1- توجه به مادیات و دارایی طرفینی شده و مختص زن یا مرد نیست
2- توقع طرفین با توجه به وضعیت چالش گرای اجتماعی هم کاذب و رو به افزایش است
3- اما نکته اساسی در این مقطع مساله رهایی اخلاق است و اینکه هر کس در پی فریب دیگری است تا بتواند محملی برای زندگی بیابد
در این مورد که برخی آقایان به دنبال ثروت خانواده دختر ممکن ایت باشند شکی نیست ولی مساله مهریه های ثروت اندوز و خرجهای کلان برای یک عروسی و از این قیبل است که فعلا دست دامادها را به عروسان مناسب نمیرساند و از سوی دیگر جامعه ای که مردمانش به بلوغ فردی نرسیده باشند دائما بر گرده هم سوار میشوند تا از خون و دست رنج هم بمکند و در نهایت نصیبی جز جدایی و یا عدم وصلت نخواهد بود .
نکته اساسی در زندگی اجتماعی اخلاق مداری است و این اساس زندگی مشترک است و عشق و شیدایی میتواند محصولش باشد و میتواند فقط احترام و محبت باشد در هر صورت رضایتمندی از زندگی هدف اصلی است .
به این ترتیب اگر عروسی خودساخته و بالغ, با جایگاه شغلی خوب, که هرگز قصد سوار شدن برگرده کسی رو نداشته, با مهریه ای حتی کمتر از 110 سکه بهار آزادی, و مراسمی بسیار ساده ازدواج کند, نباید بعد از یک سال با بحران جدایی روبرو شود … اگر شده… پس علت مهریه سنگین و عروسی مجلل و عدم بلوغ نیست ….
علت اصلی ازدواج کردن, نباید برطرف کردن یک نیاز باشد … چه نیاز به مهملی برای زندگی- چه شریکی برای سودجویی مالی … دلیل اصلی باید پیدا کردن عشق باشد- عشقی که در نهایت مایع آرامش و شادی شود. چه زن و چه مرد باید تمام تلاششان را برای ساختن زندگی فردی و مشترک انجام دهندو اگه هریک ازآنها لحظه ای بارمسئولیت رو به دوش دیگری بندازند توازن زندگی بهم خواهد خورد. متاسفانه ما جوانهای مسئولیت ناپذیر و استفاده گر زیادی در جامعه داریم و این است علت بحران جدایی یا عدم وصلت …