عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی گفت: وضعیت فعلی ما به این شکل است که تحت اثرات مختلف فرهنگی و رسانه‌ای، آدم‌ها تبدیل به نظاره‌گرانی شده‌اند که نمی‌دانند تکلیفشان چیست و در مورد عملکردها و قابلیت‌های جنسی خود نگران هستند و ماهواره‌ها هم از این نگرانی مردم پول درمی‌آورند. مسئولین باید به داد مردمی برسند که نگران هستند که جذابند یا خیر و می‌توانند شریک جنسی خوبی باشند یا خیر؟ ما از این مسایل غفلت کرده‌ایم تا شبکه‌های ماهواره‌ای و باورهای غلط، روزبه‌روز نگرانی مردم را بیشتر کنند.
به گزارش خبرنگار مهرخانه، نشست «شهر و سلامت جنسی» به همت مرکز مطالعات فرهنگی شهر تهران و با مشارکت انجمن جامعه‌شناسی ایران صبح امروز در فرهنگسرای شفق برگزار شد.
در ابتدای این نشست، دکتر اسماعیل غلامی‌پور، نتایج پژوهش میدانی خود را با عنوان «نگرش‌ها و رفتارهای جنسی در تهران با تأکید بر بهداشت جنسی خانواده» ارایه داد.
او در آغاز سخنان خود گفت: ناهنجاری جنسی از سه دیدگاه روانشناسی، فرهنگی و آسیب‌های اجتماعی قابل بررسی است. مواردی مانند کودک‌آزاری و سادیسم جنسی در حوزه روانشناسی قرار می‌گیرد. رفتارهای جنسی خارج از نرم جامعه و فرهنگ عمومی مانند داشتن شرکای جنسی متعدد یا روابط پیش از ازدواج و روابط فرازناشویی در زمره ناهنجاری‌های فرهنگی قرار دارند و آسیب‌های اجتماعی نیز مواردی مانند مزاحمت، خشونت جنسی و روسپی‌گری را شامل می‌شود.
سلامت جنسی جامعه فراتر از سلامت جنسی زناشویی و خانواده است
غلامی‌پور اظهار داشت: بهداشت یا سلامت جنسی به هماهنگی و سازگاری جنبه‌های جسمی، عاطفی، عقلانی و اجتماعی امر جنسی که شخصیت و رابطه را پربارتر می‌کند، گفته می‌شود. سلامت جنسی خانواده نیز به رضایت بالا از رابطه جنسی، عاطفی، زناشویی گفته می‌شود به شکلی که فرد خودارضایی، روابط فرازناشویی، کشش به سمت روسپی‌ها و غیره به دلیل عدم رضایت جنسی نداشته باشد. سلامت جنسی جامعه فراتر از سلامت جنسی زناشویی و خانواده است و به بهداشت جنسی همه افراد جامعه مربوط می‌شود.
او در رابطه با پژوهش خود عنوان داشت: این پیمایش افراد 15 تا 49 سال را دربرمی‌گیرد و در 42 شاخص تعیین شده است. طبق نظر اکثریت نمونه‌ها، روابط مردان و زنان چه از سوی مردان و چه از سوی زنان، افزایش یافته است. هرچند این روابط برای مردان 30 درصد بیشتر از زنان و به دو شکل عاطفی و کشش به سمت زنان دارای خدمات جنسی ارزیابی شده است. طبق نتایج این پژوهش 53 درصد معتقدند رابطه جنسی در محل کار افزایش یافته است. 53 درصد نیز اعتقاد به افزایش میزان سفرهای جنسی به خارج از کشور دارند.
23 درصد افراد متأهل از رابطه جنسی با همسرشان رضایت کامل دارند
غلامی‌پور در ادامه گفت: 52 درصد عنوان داشتند مردان بعد از ازدواج هم خودارضایی می‌کنند. 42 درصد گفتند کسانی را می‌شناسند که رابطه جنسی خارج از ازدواج دارند. 70 درصد نیز معتقد بودند در بین اطرافیان خود کسی را سراغ دارند که از رابطه جنسی با همسرش ناراضی است. 27 درصد از پاسخ‌گویان عدم رضایت جنسی را یکی از عوامل طلاق دانستند. 88 درصد از زنان پاسخ‌گو اعلام کردند که در صورت عدم رضایت جنسی، زوجین باید از هم جدا شوند. 23 درصد از افراد متأهل گفتند از رابطه جنسی با همسرشان رضایت کامل دارند، 26 درصد رضایت کم و بسیار کم و 45 درصد تا حدی رضایت دارند.
او افزود: 60 درصد افراد متأهل عنوان داشتند که مواردی پیش آمده است که به کسی غیر از همسر خود تمایل جنسی پیدا کرده‌اند. 30 درصد گفتند به میزان زیاد و بسیار زیاد، 15 درصد تا حدی و 30 درصد به میزان کم و خیلی کم میل جنسی خود را سرکوب کرده‌اند. 70 درصد از پاسخ‌گویان اظهار داشتند که به سایت‌های جنسی سر زده‌اند. 54 درصد خودارضایی می‌کنند که این میزان در میان مجردین بیشتر است، اما متأهلین هم خودارضایی دارند. 60 درصد از یک تا چند بار رابطه جنسی خارج از ازدواج داشته‌اند. 45 درصد از افراد متأهل نیز روابط زناشویی خود را پرتنش ارزیابی کردند.
غلامی‌پور خاطرنشان کرد: به دلیل وجود این تلقی که خانواده مکانی است که ارضای عاطفی و جسمی در آن اتفاق می‌افتد، سیاست‌گذاری‌های باعجله‌ای صورت می‌گیرد که جوانان زودتر ازدواج کنند تا سریع‌تر به سلامت جنسی جامعه بیفزاییم. توصیفی که از وضعیت آماری داریم نشان می‌دهد رابطه جنسی زناشویی مطلوب افراد نیست و کارکرد روانی، عاطفی و جنسی آن مخدوش شده است.
فانتزی‌سازی رسانه‌ای از رابطه زناشویی
او با اشاره به تغییرات اجتماعی و اقتصادی در جامعه گفت: دو تغییر در جامعه ما اتفاق افتاده است. یکی از این تغییرات در زمینه نقش‌های زن و شوهر و در ارزش‌های جامعه است. تغییر دیگر به فانتزی‌سازی رسانه‌ای از رابطه جنسی و افزایش احساس محرومیت جنسی برمی‌گردد. به این شکل که تصاویر، نمادها و جلوه‌های بصری از رابطه جنسی به‌گونه‌ای فانتزی‌سازی می‌شود که در افراد احساس محرومیت به‌وجود می‌آید. رسانه‌های جدید به این فانتزی‌سازی دامن زده‌اند و موجب تنوع‌خواهی جنسی شده‌اند. نتیجه اختلالات در رابطه فرازناشویی و فانتزی‌سازی نیز به‌وجود آمدن عدم رضایت جنسی است.
اختلالات زناشویی باعث کاهش رضایت از رابطه جنسی می‌شود
غلامی‌پور تصریح کرد: ممنوعیت‌های دوره نوجوانی باعث می‌شود افراد خیال ایده‌آلی از رابطه جنسی بعد از ازدواج داشته باشند و چون با فیلم‌ها خودارضایی کرده‌اند، باعث می‌شود آن خیال با واقعیت شکاف داشته باشد. این ممنوعیت و از سوی دیگر تحریک، باعث می‌شود نیاز جنسی دلیل اصلی ازدواج باشد و مسئله عقلانیت ازدواج زیر سؤال برود. همچنین، اختلالات زناشویی باعث کاهش رضایت از رابطه جنسی می‌شود. از سوی دیگر باید اشاره داشت که سن و تأهل، تأثیر محسوسی بر رضایت جنسی ندارند و بسیاری از کسانی که ازدواج هم کرده‌اند، رضایت جنسی کمی دارند.
با بهترشدن شرایط اقتصادی، طلاق افزایش می‌یابد
او اظهار داشت: در حال حاضر رضایت جنسی و عاطفی در جامعه ما وضعیت مطلوبی ندارد، اما چرا نسبت به این شرایط میزان طلاق کم است؟ یکی از عواملی که باعث کم‌بودن طلاق می‌شود این است که زنانی در جامعه وجود دارند که به دلیل مشکلات معیشتی مجبورند با مشکلات و ناکامی‌های جنسی کنار بیایند و مردانی هم هستند که با وجود ناکامی جنسی حس می‌کنند توانایی پرداخت مهریه و تأمین فرزندان و تشکیل یک زندگی جدید را ندارند و به همین دلیل جدا نمی‌شوند. باید توجه داشته باشیم که با بهترشدن شرایط مادی اگر عقلانیت ازدواج را ترویج نکنیم، طلاق به شدت افزایش پیدا می‌کند.
اخلاق جنسی در ایران جنبه سیاسی یافته است
غلامی‌پور خاطرنشان کرد: آگاهی از سلامت جنسی در جامعه ما ضعیف است. همچنین سن ازدواج بالا رفته و دختران و پسران زیادی وجود دارند که رابطه جنسی مشترک ندارند و معمولاً در فانتزی‌های خود رابطه جنسی برقرار می‌کنند که با خودارضایی همراه است. بهداشت جنسی تنها یک مسئله جنسی شهری نیست، بلکه در روستاها هم با این مسئله مواجه هستیم. از سوی دیگر، اخلاق جنسی در ایران جنبه سیاسی یافته است که این امر باعث می‌شود برخورد واقع‌بینانه نداشته باشیم و نتوانیم به درستی سیاست‌گذاری کنیم. خانواده در کارکردهای عاطفی و روانی با اختلال مواجه شده و تشکیل خانواده لزوماً منجر به رضایت جنسی نمی‌شود. آگاهی و آموزش جنسی نیز لزوماً مورد نیاز کودکان و نوجوانان نیست، بلکه والدین هم نیاز به آگاهی جنسی دارند. همچنین این آموزش‌ها تنها برای برقراری رابطه جنسی نیست، بلکه بخشی از آن مربوط به این است که ازدواج تنها محدود به رابطه جنسی نمی‌شود و ابعاد مختلفی را دربرمی‌گیرد.
به گزارش مهرخانه، در ادامه این نشست دکتر سید علی آذین؛ متخصص پزشکی اجتماعی، فلوشیپ سلامت جنسی و عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی، طی سخنانی گفت: سلامت جنسی عبارتست از رفاه و آسایش فیزیکی، هیجانی و اجتماعی در امور مرتبط با جنسیت. سلامت جنسی نیازمند برخورد مثبت و امکان برخورداری از روابط ایمن جنسی به دور از خشونت، تبعیض و اجبار است. برای رسیدن به سلامت جنسی و حفظ آن، باید حقوق جنسی افراد مورد احترام قرار گیرد و تأمین شود. نمی‌شود بدون درک درست از جنسینگی (سکچوالیتی) برای تأمین سلامت جنسی راهکارهایی داشت.
اهمیت سکچوالیتی و پیچیدگی‌های آن
او با اشاره به اینکه اهمیت موضوع سکچوالیتی به‌تدریج برای ارگان‌ها مشخص می‌شود، عنوان داشت: باید جنسینگی را خوب بشناسیم و برای حقوق جنسی افراد احترام قایل شویم. جنسینگی آدم‌ها بسیار فراتر از روابط جنسی آن‌هاست و شامل مسایلی همچون هویت جنسی، نقش جنسی، صمیمیت جنسی، باروری و… می‌شود. جنسینگی خود را به شکل افکار، تخیلات، نقش‌ها و مسئولیت آدم‌ها نشان می‌دهد و فراتر از تجدید نسل است. از صبح تا شب کمتر جنبه‌ای از زندگی انسان است که با جنسینگی او مرتبط نباشد. در اینکه انسان با چه وضعی از خانه خارج می‌شود، چگونه و با چه وسیله‌ای سر کار می‌رود، تعاملاتش با دیگران، نوع غذا خوردن و کار کردن و… ملاحظاتی از جنسینگی نقش دارد.
این متخصص پزشکی اجتماعی با بیان اینکه پیچیدگی‌های جنسینگی متأثر از عوامل زیست‌شناختی، روان‌شناختی، تاریخی، فرهنگی و مذهبی است، اظهار داشت: تمام این عوامل با جنسینگی آدم‌ها ارتباط دارند و اینکه شما در ایران زندگی کنید یا اروپا یا آفریقا، روی جنسینگی شما اثر می‌گذارد. ما به عزم ملی و عمومی نیاز داریم تا روی این مسئله کار کنیم. این مسئله دغدغه همه دنیاست و می‌توانیم در این رابطه در یک جنبه‌هایی با دنیا همگام باشیم.
آذین ضمن اشاره به اینکه شعار روز جهانی سلامت جنسی امسال «سلامت جنسی برای جامعه عادلانه‌تر» نام گرفته است، خاطرنشان کرد: امروز دغدغه آن‌ها مربوط به عدالت جنسی است، اما دغدغه‌های ما هنوز مربوط به چند دهه قبل است و هنوز باید این مفهوم را جا بیندازیم که سلامت جنسی برای همه افراد در همه سنین است و حتی کسانی که معلول، عقب‌مانده ذهنی و دارای بیماری‌های روانی هستند، حقوق جنسی دارند.
متغیرهایی که بر سکچوالیتی اثر می‌گذارند
او گفت: اگر جنسینگی در مرکز یک دایره باشد، در اطراف آن متغیرهایی وجود دارد که روی آن اثر می‌گذارند. برخی از این متغیرها عبارتند از: نظام ارزشی جامعه، نظام ارتباطات و رسانه‌های نوین که بر ارتباطات آدم‌ها اثر می‌گذارند و تصویر آدم‌ها از بدن و هویت خودشان. اتفاقی نیست که آمار جراحی‌های پلاستیک در ایران سرسام‌آور است. مسایل عمیق فرهنگی و اجتماعی پشت این مسئله قرار دارد. دنیا درگیر یک رودخانه پرتلاطم در زمینه امور جنسی است، اما در برخی جاها قایق عقلانیت وجود دارد و برخی جاها این مسئله را فراموش کرده‌اند تا ببینند این رودخانه خروشان جامعه را به کجا می‌برد. وقتی مداخله به موقع نباشد و آسیب‌های اجتماعی به‌وجود آید، نمی‌توان آن را کنترل کرد.
آذین بیان داشت: شواهد و آماری وجود ندارد و هنوز نمی‌دانیم چه اتفاقی در جامعه می‌افتد و مواردی که ما پزشکان می‌بینیم چقدر قابل تعمیم است. در شهرستان‌ها هم با همین مواردی مواجه هستیم که در تهران، اما مسئولین آن‌جا هنوز عشیره‌ای و قومی و استانی رفتار می‌کنند، اما باید توجه داشت که جهانی‌شدن اتفاقی است که برای همه می‌افتد و جامعه ما هم مستثنی نیست. چه در حوزه سلامت، چه جامعه‌شناسی و روانشناسی مسایل مربوط به جنسینگی را باید با رویکردهای روانی، اجتماعی و ارتباطی ببینیم.
مردم در مورد عملکردها و قابلیت‌های جنسی خود نگران هستند
عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی خاطرنشان کرد: وضعیت فعلی ما به این شکل است که تحت اثرات مختلف فرهنگی و رسانه‌ای آدم‌ها تبدیل به نظاره‌گرانی شده‌اند که نمی‌دانند تکلیفشان چیست و در مورد عملکردها و قابلیت‌های جنسی خود نگران هستند. ماهواره‌ها هم از این نگرانی مردم پول درمی‌آورند. مسئولین باید به داد مردمی باشند که نگران هستند که جذاب‌اند یا خیر و می‌توانند شریک جنسی خوبی باشند یا خیر؟ ما از این مسایل غفلت کرده‌ایم تا شبکه‌های ماهواره‌ای و باورهای غلط، روزبه‌روز نگرانی مردم را بیشتر کنند. ما باید اطلاعات و نگرش مناسب به مردم برسانیم و سیستم‌هایی داشته باشیم که دست مردم را بگیرد و به آن‌ها کمک کند.
ما در زمینه سلامت جنسی با غفلت عمومی روبه‌رو هستیم
به گزارش مهرخانه، در پایان نشست «شهر و سلامت جنسی»، دکتر شیرین احمدنیا؛ عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی و مدیر گروه جامعه‌شناسی پزشکی انجمن جامعه‌شناسی، طی سخنانی گفت: ارتقای سطح سلامت شهروندان، مستلزم آموزش است و والدین باید آموزش ببینند تا این آموزش‌ها را به فرزندان هم منتقل کنند. ما همواره در این زمینه دچار چالش‌هایی بوده‌ایم، اما برای کاهش آسیب‌های اجتماعی مقتضی است که به این مسئله توجه داشته باشیم. ما در زمینه سلامت جنسی با غفلت عمومی روبه‌رو هستیم، اما این مسئله باید از پشت پرده به صحنه بیاید و در این رابطه شفاف‌سازی صورت گیرد. ابتدا باید مسئله را شناسایی کنیم، سپس در این خصوص اطلاع‌رسانی صورت گیرد.
تغییرات جامعه و پدید آمدن سبک‌های جدید زندگی
او با اشاره به اینکه جامعه با تغییرات زیادی روبه‌روست و سبک‌های مختلف و جدید زندگی به‌وجود آمده‌اند، خاطرنشان کرد: به رسمیت‌شناختن این تحولات ضروری است تا بدانیم تبعات آن در حیطه حیات جنسی جامعه چگونه است. یکی از مسایلی که در حوزه تغییرات اجتماعی با آن روبه‌رو هستیم، کوچک‌ترشدن خانواده‌ها و همچنین رشد زنان سرپرست خانوار از طریق بیوه‌شدن، طلاق یا عدم ازدواج است. از سوی دیگر، در جامعه سن ازدواج بالا رفته و فاصله دوره بلوغ و ازدواج زیاد شده و افراد در معرض نیازی هستند که کمترین آموزش در رابطه با آن وجود دارد که این مسئله تبعاتی چه در چارچوب ازدواج، چه قبل از آن و چه در جوار آن دارد.
آموزش‌های بهداشت جنسی از مسیر درست، یک ضرورت است
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی اظهار داشت: از سویی با ارزش مثبت و از سوی دیگر با تغییرات ازدواج مواجه هستیم؛ یعنی افراد به ازدواج تمایل دارند، اما در این زمینه با موانع اقتصادی، فرهنگی و مضیقه ازدواج روبه‌رو هستند؛ به این معنا که در سنین مناسب ممکن است فرد مناسب خود را برای ازدواج پیدا نکنند. نسل‌های قدیم روی جوان‌ها نظارت داشتند، اما الان این نظارت محدودتر شده و انتخاب‌ها الزاماً با تأیید خانواده همراه نیست. از سوی دیگر، رفتارهایی انجام می‌شود که افراد مستقیماً در معرض خطر ناشی از رفتارهای جنسی قرار می‌گیرند؛ به همین دلیل آموزش‌های بهداشت جنسی از مسیر درست، یک ضرورت است.
افزایش شیوع ایدز از طریق رابطه جنسی
احمدنیا بیان داشت: شیوع رفتارهای پرخطر پیش و پس از ازدواج مشکلاتی مانند ایدز به‌وجود می‌آورد که شیوع این بیماری از طریق رابطه جنسی رو به افزایش است. یکی از مهم‌ترین عوامل جامعه‌پذیری، خانواده‌ها هستند که باید در حیطه مسایل بهداشتی آموزش دیده باشند تا آن را به بچه‌ها منتقل کنند. عامل دیگری جامعه‌پذیری، مدارس هستند که آموزش و پرورش هنوز در رابطه با آموزش مسایل جنسی به دانش‌آموزان مقاومت می‌کند، حتی آموزش عالی هم دچار محدودیت شده و درس تنظیم خانواده که قبلاً آموزش‌هایی در این خصوص داشت، حذف شده است.
او افزود: علاوه بر کشورهای توسعه‌یافته، در کشورهای در حال توسعه و حتی کشورهای اسلامی، مسئولان قانع شده‌اند که این ضرورت وجود دارد. اگر ما آموزش ندهیم، مجراهای اطلاع‌رسانی دیگری مثل رسانه‌ها وجود دارند که بدترین و گمراه‌کننده‌ترین اطلاعات را در سنین پایین به بچه‌ها یاد می‌دهند که این امر بر سلامت جنسی جامعه اثر گذاشته است.
درصد زیادی از طلاق‌ها به دلیل مشکلات جنسی است
احمدنیا با بیان اینکه سلامت جنسی در چارچوب سلامت اجتماعی می‌تواند مورد توجه قرار گیرد، گفت: بخشی از سلامت اجتماعی به روابط زن و شوهر برمی‌گردد و مسئولیت اجتماعی ماست که به این مسئله بپردازیم. در حال حاضر درصد زیادی از طلاق‌ها به دلیل مشکلات جنسی است که با شناخت و آگاهی برطرف می‌شود. سلامت اجتماعی به این موضوع می‌پردازد که فرد در ارتباط با دیگران چگونه رفتار کند. احساس امنیت در خانواده مستلزم اطلاع‌رسانی است و در شرایط عدم وجود آموزش‌های رسمی و فعالیت نهادهای مرتبط، نمی‌توان انتظار بهبود وضعیت جامعه را داشت. متأسفانه رسانه‌ها که می‌توانند در جهت ارتقای سلامت و بهداشت به کار گرفته شوند، در جهت منفی عمل می‌کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه عنوان داشت: تجربه کشورهایی مشابه با فرهنگ ما، نشان می‌دهد که راهکارهایی مانند آموزش در مدارس، آموزش رفتارهای سالم، هوشیاری خانواده و پرداختن به ارتباطات سلامت در سطح خرد و کلان در این زمینه می‌تواند مؤثر باشد. در کشور زامبیا تهدید ایدز باعث شد به آموزش توجه بیشتری شود و کتاب‌های آموزشی در سطح دوره ابتدایی و متوسطه با آموزش به‌تدریج ذهنیت بچه‌ها را حول و حوش سنین بلوغ تا نیازهای جنسی‌شان آماده می‌کنند. فکر نکنید که ایران هم خیلی از این شرایط دور است.
اولین باشید که نظر می دهید