ازدواج و طلاق دختربچه ها در یمن

چشمان تیره این کودک در میان چهره رنگ پریده اش می درخشد. گرد ی صورتش را روسری سیاه رنگی احاطه کرده است. نگاهش باوقار است اما حرف زدن برای او ساده نیست.

اوایل امسال بود که پدرش اعلام کرد شوهرش می دهد. اعتراض های اشک آلودش تاثیری در پدرش نداشته است.

او می گوید نام شوهرش را به یاد نمی آورد؛ فقط در خاطرش چهره مردی بلند قد و پیر به جای مانده است.

فروخته شد

عبدالمحمد علی، پدر اروا، کارش کندن راه فاضلاب در خیابان است. او می گوید روزی مردی چهل و چند ساله در بازار محله اشان از او می پرسد که آیا دختری دم بخت می شناسد.

مرد غریبه اروا و خواهر پانزده ساله اش را می بیند اما از دختر کوچکتر خواستگاری می کند. عبدالعلی می گوید این مرد قول داده بود اروا را تا زمانی که به سن بلوغ نرسیده باشد به خانه اش نبرد اما خلف وعده می کند و به خانه عبدالعلی کوچ می کند.

از او پرسیدم چرا دخترت را به یک غریبه فروختی؟

عبدالعلی گفت: “این مرد به من صد و پنجاه دلار داد و قول داد که دو هزار دلار دیگر هم بدهد. من واقعا مستاصل بودم و فکر کردم که با این پول خانواده ام را از فقر نجات می دهم.”

برای هفت ماه اروا به مرد غریبه اجازه نمی دهد به او دست بزند اما برای مقاومتش کتک می خورد. عذاب اروا فقط زمانی به پایان می رسد که پدرش با شوهرش دعوا می کنند و عبدالعلی به اروا اجازه می دهد از مراجع قانونی کمک بگیرد.

اینجای صحبت ما بود که اروا به سخن می آید و می گوید که بعد از گرفتن اجازه از پدرش از همسایه پول گرفته تا با تاکسی به دادگاه برود. قاضی دادگاه از دیدن حال او متاثر می شود و طلاقش را صادر می کند.

معاینات پزشکی نشان داده که با این که اروا مورد آزار جنسی قرار گرفته، او هنوز باکره است.

داستان طلاق نجود، دختربچه دیگری که در شهر صنعا به زور وادار به ازدواج شده بود، الهام بخش اروا و مایه جرات او بوده است.

موفقیت نجود در گرفتن طلاق او را به یک چهره خبرساز در یمن تبدیل کرده است.

پیروی از پیامر اسلام

ریم، سومین دختر کم سن و سالی است که متقاضی طلاق بوده؛ او هنوز در انتظار حکم دادگاه است. ریم می گوید دو آرزو دارد، یکی گرفتن طلاق و دیگری رفتن به دانشگاه.

ریم، دوازده ساله بوده که شوهرش دادند. ریم می گوید وقتی در برابر خواسته های جنسی شوهر سی ساله اش مقاومت کرده، او کتکش زده و خودش را به زور به ریم تحمیل کرده است.

شوهرش او را برای یازده روز در خانه اش زندانی می کند. ریم تصمیم می گیرد با چاقوی آشپزخانه خودکشی کند که مادرش او را نجات می دهد.

با این که سن قانونی ازدواج در یمن پانزده سال است اما بیشتر اوقات این قانون، به ویژه در نواحی روستایی که مردم طبق سنن قبیله ای زندگی می کنند، نادیده گرفته می شود.

اخیرا نمایندگان پارلمان یمن اصلاح قانون ازدواج در این کشور و تغییر آن به سن هجده سالگی را به بحث و بررسی گذاشتند. اما رسیدگی به این لایحه به خاطر مخالفت نمایندگان محافظه کار به کندی پیش رفته است.

شیخ حمود هاشم ال ضریحی، دبیر کمیته پرنفوذ “مبارزه با فساد و ترویج تقوا” و عضو حزب “اصلاح” می گوید که مسلمانان باید از الگوی پیامبر پیروی کنند. او می گوید عایشه، یکی از همسران پیامبر اسلام فقط شش سال داشته که به عقد او درآمده است اما پیامبر پیش از همبستری با او صبر کرده تا عایشه کمی بزرگتر شود.

شیخ ضریحی می گوید: “چون پیامبر چنین وصلتی داشته ما نمی توانیم به مردم بگوییم که ازدواج با دختران کم سن ممنوع است.”

او همچنین معتقد است که جلوگیری از چنین ازدواج هایی باعث ترویج فسق و فجور در جامعه می شود.

نبردی تلخ در پیش است

پرفسور امت الرزاق حامد، وزیر امور اجتماعی یمن، می گوید دولت باید در این ارتباط با محافظه کاران کنار بیاید و خودش با سن قانونی شانزده سال موافق است.

خانم حامد بر اهمیت چارچوبی قانونی برای سن ازدواج تاکید دارد تا دادگاه ها بتوانند پدرانی را که با ازدواج دختربچه های خود موافقت می کنند و همچنین مقاماتی که سند چنین ازدواج هایی را امضا می کنند، مجازات کنند.

او می گوید دولت با علمای اسلامی مشورت کرده تا اطمینان حاصل کند برخورد قانونی با چنین ازدواج هایی با قوانین اسلامی مغایرتی نداشته باشد.

در حالیکه سال آینده انتخابات پارلمانی در یمن برگزار خواهد شد، احتمالا دولت علی عبدالله صالح، رئیس جمهور این کشور، نخواهد خواست از بنیادگرایان اسلامی، که به طور فزاینده ای در یمن قدرت می گیرند، فاصله بگیرد. به همین دلیل مدافعان حقوق زنان در یمن سرگرم تدارک جنگی تلخ با محافظه کاران در پارلمان و دولت هستند.

آنها نگرانند که سقوط اقتصاد جهانی باعث شود خانواده های فقیر بیشتری وادار شوند، دختران خود را بفروشند.

اروا در خانه پدری اش بار دیگر به دنیای طفولیت بازگشته و در کوچه پس کوچه های جیبلا با دوستانش قایم باشک بازی می کند.

اما اگر دولت موضع قاطعی در ارتباط با سن ازدواج اتخاذ نکند، پدرش عبدالعلی ممکن است بار دیگر وسوسه شود در ازای دریافت پول او را شوهر دهد و برای همیشه به دوران کودکی اروا پایان دهد.

سه دختربچه یمنی اخیرا از دادگاهی در یمن خواسته اند طلاق آنها را صادر کند چون به زور وادار به ازدواج شده اند. پافشاری آنها باعث شده دولت یمن مجبور شود قانون ازدواج این کشور را بازنگری کند.

اروا کم سن ترین این دخترهاست. نامش، نامی تاریخی است: ملکه اروا نهصد سال پیش بر یمن فرمانروایی می کرده است. اما اروای 9 ساله که بویی از ثروت و قدرت نبرده، با تقاضای طلاقی که کرده به نوبه خودش در تحولات تاریخ این کشور دست داشته است.

اروا با والدین و شش برادر و خواهرش در دو اتاق زندگی می کنند. برای رسیدن به محل سکونت آنها باید از جاده ای باریک در شهرک جیبلا و از میان خانه های قدیمی آن عبور می کردم. حتی نام مسجدی که در مقابل محل زندگی آنها قرار دارد ارواست.